ژان ژاک روسو

ژان ژاک روسو:

ژان-ژاک روسو  (زاده ی ۲۸ ژوئن ۱۷۱۲ – درگذشته ی ۲ ژوئیه ۱۷۷۸) متفکر سوئیسی، در سده ی هجدهم و اوج دوره ی روشنگری اروپا می‌زیست.

اندیشه‌های او در زمینه‌های سیاسی، ادبی و تربیتی، تأثیر بزرگی بر معاصران گذاشت. نقش فکری او که سال‌ها در پاریس عمر سپری کرد، به عنوان یکی از راه‌گشایان آرمان‌های انقلاب کبیر فرانسه قابل انکار نیست. اگر چه روسو، از نخستین روشنگرانی است که...

یوهان هانریش پستالوزی

یوهان هانریش پستالوزی

پستالوزی در سال 1748 در روزیخ واقع در سویس بدنیا آمد . پدرش پزشک بود در 5 سالگی او از دنیا رفت کودکی پستالوزی بیشتر در خانه با شنیدن داستان گذشت او پس از پایان رساندن دبیرستان به دانشگاه رفت و رشته حقوق را انتخاب کرد ودر اینجا بود که با اندیشه های روسو آشنا شد و بعداز اینکه کتابهای روسو ممنوع شدند او و شماری از دانشجویان انجمنی بر پا کردند اما آنها بعنوان انقلابی دستگیر شدند .

بعداز این پستالوزی به کشاورزی روی آورد تا بتواند با فراهم کردن یک کشتزار ، راهنمای کشاورزان فقیر ناحیه باشد اما موفق نشد او سرانجام برآن شد که با پناه دادن کودکان بی سرپرست و تربیت آنان به یاریشان برخیزد ، بدین سان او راه حقیقی زندگی خود را یافت انگیزه اصلی او یاری محرومان و ستمدیدگان بو.

نظریـــات تربیتـــی پستالـــوزی :

فردریک فروبل Froebel

فروبل در 21 آوریل 1782 در آلمان متولد شد او به شدت تحت تأثیر افکار پستالوژی قرار داشت ‌تا جایی که او پستالوژی را استاد بزرگ خود نامید . فروبل به خاطر ایجاد باغ کودکان در آلمان ، و تلاشهای او در زمینه تربیت و آموزش کودکان به عنوان پدر کودکستان شناخته می‌شود ، او اولین فردی است که نظر آموزش و پرورش پیش از دبستان را به طور جامع  طرح و روش اجرای آن را تنظیم نمود .

او معتقد بود که جریان زندگی یک انسان نظیر حیات یک نبات است ، به عقیده فروبل کودک پاک به دنیا می‌آید ، او مهربانی و محبت را برای توفیق در فن تعلیم ضروری می‌دانست و آموزش کودکان را معمولاً با مکالمه و بازیهای ساده شروع می‌نمود و به تدریج به فعالیتهای پیچیده می‌رسید .

فروبل اولین کار و وظیفه مربی را گسترش روابط کودک با محیط می‌داند ، در حقیقت کودک از راه پاسخ طبیعی که با محیط پیرامون خود می‌دهد آنها را می‌شناسد ،‌برای کودک این پاسخ یا فعالیت طبیعی همان بازی کردن است ، او بیش از هرچیز به نقش تربیتی فعالیت و خودکاری کودک متوجه است .

 فروبل بازی را نمودی از آزادی کودک تلقی می‌نمود ،‌براثر تلاشهای خستگی ناپذیر این‌مربی‌آلمانی برای نخستین بار کودک مرکز توجه قرار گرفت و جای آموزشگاه و آموزگار را گرفت ،‌فعالیت ،‌سرود خوانی ، خودکاری و بازیهای فردی و گروهی جایگزین دانش گردید و توجه ویـژه ای به این دوره ارزشمنـد معـطوف گردید . کمکهای اولیه فروبل به تفکر و عمل آموزش در حـیطـه های یادگیـری ، ‌برنامـه  درسی ،  روش شناسی و تربیت معلم است ؛ 

نگاهی به تاریخچه ی آموزش پیش ازدبستان درجهان

درتاریخ آموزش وپرورش دوران کودکی،کودکستان هانسبت به مهدهای کودک ریشه های عمیق تری دارند.اگرچه آغاز رشدکودکستان هادراروپا ثمره تفکرونوشته های کمینوس،روسو،پستالوزی وهربارت می باشد.ولی درحقیقت این فردریک فروبل آلمانی بودکه اولین کودکستان رادرسال 1837 دربلانکنبرگ آلمان بنا نهاد.(مفیدی، 1372 )

فروبل یک رشته فعالیت هارابرای کودکان سه تا6 ساله طرح ریزی کرد.این سری فعالیت هابراساس فلسفه مذهبی عرفانی وحدت انسان وطبیعت،انسان وخداوانسان وسایرافرادبشراستواربود. استفاده ازمباحثی چون  هدای پیشه ها وبازی های مادر ونیزمراقبت ازگیاهان وجانوران مجموعه کاراصلی باغ کودکان فروبل راتشکیل می داد.

ازمیان تالیفات فروبل می توان به کتاب های خود زندگینامه ،تربیت همگام بارشد، تربیت بشر وتربیت کودکستانی وبازی های مادر اشاره کرد.

برخی ازعوامل موثربرتفکراوعبارتنداززنداوستاکه هم وحدت وهم کثرت رامجسم می ساخت، فلسفه ی شیلینگ که شرح نظری از طبیعت ارائه می داد ، اندیشه های یک تن نوکانتی به نام کروز که وحدت خدا و بشر را مجسم می کرد و بویژه نفوذ کومینوس ، پستالوزی و فرد ریک فن شیلر. (مایر ، 1374 )

مهمترین تاثیر از آن تجربه های خود او بود .

فروبل عقیده داشت کودکان در خانه معمولاً کمبود امنیت و محبت دارند و تربیت باید هر چه زودتر آغاز شود تا موجب صمیمیت و حسن تفاهم بین کودک و والدین شود .

جان لاک

زندگی

جان لاک در 29 آگوست 1632 در نزدیکی بریستول متولد شد. پدرش کارمند دادگاه بود. لاک در پانزده سالگی وارد مدرسه‌ی مشهور «وست مینستر» شد و در آنجا با روح طرفداری از سلطنت آموزش دید. این ایام همزمان بود با یکی از پر التهاب ترین و تنش زاترین دهه‌های قرن هفدهم در انگلستان، یعنی دوره‌ی جنگهای داخلی در این کشور، جنگ میان نیروهای طرفدار محدود کردن سلطنت مطلقه به نفع اقتدار پارلمان از یکطرف و دربار و در رأس آن پادشاه از طرف دیگر
با اعدام کارل اول در سال ١٦٤٩، سلطنت در انگلستان از بین رفت و این کشور به جمهوری تبدیل گردید. پیامد این رویداد مهم اما، نه گشایش فضای سیاسی که دیکتاتوری ٩ ساله‌ی کرومول Cromwell بود. در سال ١٦٥١، «لویاتان»، مهمترین اثر سیاسی تامس‌هابس (توماس‌هابز) Thomas Hobbes در لندن منتشر گردید. اگر چه جان لاک بعدها همواره منکر تأثیرپذیری از این اثر شد، اما در رساله‌های معروف سیاسی او درباره‌ی حکومت (٤)، تأثیر ایده‌های‌هابسی و همزمان مخالفت آشکار با تزهای او، غیر قابل انکار است. 

جان آموس کمنیوس

ِِ  ژان آموس کمنیوس:

ژان آموس کمنیوس (1592-1671) یکی از برجسته‌ترین و بزرگ‌ترین مربیان تعلیم و تربیت مغرب زمین در قرن هفدهم است. از آنجا که آرای او جنبه‌ای جهانی نیز پیدا کرده بود، برخی او را «پدر آموزش و پرورش جدید» می‌دانند (کاردان، 1381، ص110).

او آثار زیادی در زمینه‌ی تعلیم و تربیت از خود برجای گذاشت (حدود یکصد و هفتاد اثر بزرگ و کوچک) که برخی از آنها عبارتند از: آموزش بزرگ، مدرسه کودکی، برداشتن بند زبان‌ها، کاخ مؤلفان، تجسم عالم امور محسوس، و رواق (مایر، ج1، 1374، ص298-297). مهم‌ترین اثر او همان «آموزش بزرگ» است که شامل کلیه‌ی نظریات او درباره‌ی اصول و روش‌ها و سازمان آموزش و پرورش است (کاردان، 1381، ص110).

اهداف برنامه و فعالیت های دوره پیش دبستانی

اهداف  کلی دوره آموزش پیش دبستانی

1-     پرورش قابلیتهای جسمانی  و ذهنی، هماهنگ سازی ورشد مهارتهای حرکتی کودکان

2-     کمک به رشد عاطفی کودکان ، افزایش حس اعتماد به نفس ، درک شرایط محیطی وتقویت درک زیبایی ها

3-     فراهم ساختن زمینه ی علاقه و احساس شادی از مشارکت در فعالیت های گروهی

4-     تقویت علاقه به ارزشهای دینی ، اخلاقی وهویت ملی

5-     ایجاد رفتارهای مطلوب فردی و اجتماعی در کودکان متناسب با سن آنان

 

اهداف آموزش و پرورش دوره دبستان

اهداف آموزش و پرورش ابتدایی تا قبل از سال 1320

    پس از استقرار مشروطیت تا 1320شمسی ، نظام آموزشی کشور  هدفهای چندان روشنی نداشت. قانون اساسی معارف،  هدف از تاسیس مدارس ابتدایی را به طور کلی تربیت اخلاقی،علمی و بدنی کودکان قید کرده بود. شورای عالی فرهنگ آموزش و پرورش در سال 1319 ، اهداف رسمی برنامه آموزش دوره ابتدایی را به شرح زیر بیان نمود:

  - پرورش کودک به نحوی که دارای بنیه سالم ، اخلاق پسندیده ، عادتهای نیک ، قضاوت صحیح ، نظم و ترتیب در فکر و بیان باشد.

  - آموزش مقدماتی مطالبی که مورد احتیاج دانش آموز است . این اطلاعات باید به نحوی گزیده شوند که هم احتیاجات اولیه زندگانی دانش آموز را رفع کند و هم تربیت قوای دماغی و روحی کودک موثر باشد.

تاریخ تحول نگرش ها نسبت به کودک و توجه به آموزش و پرورش کودک

توجه به تاریخ خانواده با کتاب کودک و زندگی خانوادگی در نظام قدیم 1960 آغاز شد که برداشت و تفسیر آریس از خانواده در قرون وسطی بود. از نظر او در جامعه ی مدرن واحد های سنی از یکدیگر متمایز و مشخص شده اند و روابط همراه با الفتی که تا پیش از این وجود داشت دیگر در بین جوانان و سالخوردگان و حتی دو نسل متفاوت وجود ندارد. از نظر او در قرون وسطی " به محض آنکه کودک می توانست بدون کمک و مراقبت مستمر مادر خود زندگی کند به جامعه ی بزرگترها تعلق پیدا می کرد و از طرفی کودکی که هنوز به این نوع مراقبت ها نیاز داشت نوزادی که هنوز مهارت های جسمی و ذهنی لازم را کسب نکرده بود تا بتواند روی پای خود بایستد با بی تفاوتی از طرف بزرگترها روبرو می شد. آریس از این موضوع نتیجه می گیرد که پدر و مادر های قرون وسطی آگاهی از ماهیت خاص کودکی نداشته اند و غیر از مشارکت در زندگی بزرگترها هیچگونه برنامه ی مدونی برای پرورش کودکان در کار نبوده است.
در سراسر قرون وسطی این وضع به طور تاریخی در حال دگر گون شدن بود و مفهومی به اسم کودکی رفته رفته شروع به ظاهر شدن کرد. برای نخستین بار گرایشی به وجود آمد که آنچه به عنوان مشخصه ی کودکی به حساب می آمد در آثار نقاشان دیده شد  و در قرون هفدهم و هجدهم مورد تایید قرار گرفت.و پس از آن طرز فکر مردم درباره ی نخستین سالهای زندگی به دو صورت تغییر یافت 1- بزرگترها توجه بیشتری به کودکان کردند 2- تلقی کودکی از طریق سن مدرسه رفتن به فراتر از طفولیت رسید و حتی نوجوانی را نیز در بر گرفت.

ضرورت پیش دبستانی

چنین گفت پیغمبر راستگوی      زگهواره تا گور دانش بجوی

کودکی اولین و مهمترین دوره ی زندگی آدمی است.از آنجا که در این دوره ساختار شخصیتی و رفتاری انسان بنیان گذاشته می شود، دوران کودکی را دورانی سرنوشت ساز و مثبت دانسته اند.

اهمیت این دوران در شکل گیری شخصیت ، تربیت پذیری و کسب علم تا آنجاست که

به فرموده پیامبر گرامی اسلام (ص): « فراگیری علم در کودکی هم چون نقشی است که بر سنگ حک شود »

 

دوره ی پیش دبستانی دوره ایست که به تناسب امکانات و مقتضیات هر کشور، کودکان سه تا شش ساله در آن پرورش می یابند. دوره ی پیش دبستانی دوره ی جدا شدن تدریجی کودکان از محیط خانه و آماده شدن برای انس گرفتن با کودکان و آشنایی با کار در مدرسه اند.