هفت گام اساسی در برقراری ارتباط موثر
مقدمه
یکی از ویژگیهای انسان سالم و موفق، مهارت و توانایی برقراری ارتباط مؤثر و سازنده با دیگران است. آیا شما این ویژگی را دارید؟ کسب این مهارت مهم و ضروری در زندگی اجتماعی خیلی مشکل نیست. فقط باید بخواهید و تمرین کنید. در این نوشتار ما به هفت گام اساسی برای یادگیری این مهارت اشاره می کنیم.
گام اول: گوش دادن
درحالی که به نظر میرسد گوش دادن به دیگران بسیار ساده است، اما اگر شنونده فن گوش دادن را نتواند به درستی بهکار ببندد ارتباط دچار مشکل می شود. گوش دادن فقط شنیدن کلامی که طرف مقابل به زبان می آورد نیست، بلکه شامل برخی موارد به شرح زیر است:
نظریه های هوش:
الف) دیدگاه روان سنجی
1- وکسلر: هوش را یک توانایی کلی می داند که فرد را قادر می سازد تا به طور منطقی بیندیشد، فعالیت هدفمند داشته باشد و با محیط خود به طور مؤثر به کنش متقابل بپردازد.
2- نظریه اسپیرمن: این نظریه که به نظریه دو عاملی معروف است هوش را دو بخش می داند. 1- یک عامل کلی2- یک یاچند عامل اختصاصی
برای ورود به دنیای زیبای خلاقیت، قبل از هر چیز باید باور کنیم که انسانها خلاقاند، حالا عدهای کمتر و عدهای بیشتر. اما هیچکس نیست که بهرهای از خلاقیت نبرده باشد.
شاید با خواندن این مطلب فکر کنید برای آن که آدم خلاقی باشیم هیچ نیازی به دیگران نداریم. حتی گاهی میشنویم که برای اینکه خودمان نظریه خلاقی بدهیم، بهتر است کمتر نظریههای مختلف را بخوانیم. اما در واقع همه آدمهایی که فکر خلاقانه مشهوری داشتهاند، آدمهایی بودهاند که حاصل کار دیگران را نیز مطالعه کردهاند. در ضمن اگر حاصل کار دیگران را ندانیم، شاید به خاطر ناآگاهی، چیزهایی را ابداع کنیم که دیگران قبلا به آن فکر کردهاند؛ پدیدهای که دکتر شفیعی کدکنی در توصیف تشبیههای تکراری شاعران به آن میگوید: «اختراع دوباره دوچرخه!»
پرورش روح گذشت و ایثار در فرزند یکی از آن تدابیر تربیتی مهم است که اثراتی بس فراوان در ابعاد متفاوت زندگی اکنون و آینده کودک امروز و بزرگسال فردا دارد...
فرزندان، هر خوب و بدی را ابتدا از اولین خاستگاه تربیتی؛ یعنی خانواده می آموزند.پرورش روح گذشت و ایثار در فرزند یکی از آن تدابیر تربیتی مهم است که اثراتی بس فراوان در ابعاد متفاوت زندگی اکنون و آینده کودک امروز و بزرگسال فردا دارد.
در سنین دبستانی و پیش دبستانی، کودکان علاقه مند به برقراری ارتباط با همسالانی اند که شاد و زیبا باشند و اسباب بازی ها، خوراکی ها و وسائل خود را در اختیار آنها قرار دهند. ارتباط و دوستی های این دوره حالت موقت و گذرا داشته، به سرعت شکل می گیرند و سریعاً تغییر می کنند. ویژگی های ارتباطات خاص این دوره تقریباً مطابق رشد اخلاقی کودکان این دوره است ( پیش قراردادی).
کودک پایبندی مداوم به ارتباطات خود ندارد، به راحتی دوستانش را کنار می گذارد بدون این که علت خاصی وجود داشته باشد و درک عمیقی از دوستان، صمیمیت و ارتباط متقابل ندارد.
در تربیت اجتماعی روش والدین از نظر الگو بودن بسیار مهم است بخصوص از آن بابت که بدانیم طبع کودک آماده پرخاشگری و ستیزه جوئی است و با دیدن آن در برابر والدین تجلی می کند .
نباید منتظر بود که کودک کاملا به سن رشد و تمیز برسد تا بتوان به او کار و ظیفه ای را ارجاع کرد به طور خلاصه هرمقداری آداب آموزی و آماده کردن طفل برای ورود در زندگی اجتماعی از سنین پائین تر آغاز گردد موفقیت والدین در امر تربیت بیشتر و پذیرش با رتربیت برای طفل آسانتر خواهد بود. " (5)
رشد اجتماعی کودکان:
علاقه پیاژه به زیست شناسی باعث شد که او در 22 سالگی به کسب درجه ی دکتری نایل شود. تحقیقات اختصاصی پیاژه در زمینه ی هوش با کار در آزمایشگاه بینه در پاریس آغاز شد . پیاژه با توجه به پاسخ های کودکان به آزمون ها ، متوجه پاسخ های نادرست آن ها و نوعی نظم ویکنواختی در اشتباهات شد ( کدیور ص 22) نکته ی جالب برای پیاژه این نبود که کودکان چه تعداد پاسخ درست می دهند بلکه برای او این مسئله برانگیزاننده بود که اشتباهات کودکان هم سن ، مشابه است . روشی که کودک دنیا را احساس و تفسیر می کند بسیار متفاوت از یک بزرگسال است ( بیابانگرد، نعمتی ص 14)پیازه می خواست منشأ و چگونگی تکامل دانش را در نزد نوع بشر مطالعه کند و بدین منظور رشد شناخت را در کودکان وسیله قرار داد( سیف ص69)
مونته سوری مراکزی را برای اجرای برنامههای خود تاسیس کرد که سبب شد دیدگاههایش در سراسر کشور گسترش و مورد استقبال قرار گیرد اما چون دیدگاههای مونته سوری مبتنی بر آزادی بود دولت فاشیستیموسولینی به او اجازهٔ فعالیت نداد و به اسپانیا تبعیدش کرد و مدارس او نیز بسته شد. دولت موسولینی بعدها با دعوت رسمی او را به کشور بازگرداند با این حال مونته سوری که تحمل حکومت فاشیستی را نداشت از ایتالیا گریخت.در سالهای جنگ جهانی دوم به هلند و سپس به هند رفت و با افکار و اندیشههای صلح طلبانهٔ گاندیآشنا شد. در س
الهای آخر عمر مدال افتخار یونسکو را به سبب خدمات خود به آموزش دریافت کرد و در ۸۲ سالگی در کشور هلند در گذشت.
نظریه روسو درباره رشد و تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان:
باورهای روسو، بویژه اعتقاد او به طبیعت، در برابر تأثیرات اجتماعی، جنبش رمانتیک را در تاریخ اندیشه پایه گذاری کرد. در عین حال، باور او در مورد طرح زمینة طبیعی برای رشد سالم،رشدگرایی را در روان شناسی بوجود آورد.
طغیان روسو بر ضد جامعه، از زندگی شخصی او نشأت گرفت. او در ژنو به دنیا آمد. پدرش ساعت ساز و مادرش زنی احساساتی و زیبا بود که در هنگام تولد او در گذشت. روسو هشت سال اول زندگی خود را در کنار پدر و عمه اش گذراند. او می گفت که پدرم خود را وقف من کرده بود، اما هرگز نگذاشت فراموش کنم که من موجب مرگ مادرم شده ام (روسو، 1788،ص5) عمه اش هم مهربان بود، اما اجازه نمی داد که او در خیابان با سایر کودکان بازی کند . از این روشنفکری، روسوبیشتر وقت خود را به مطالعه می گذراند. تا 7سالگی ، او همة رمان های کتابخانه مادرش را خواند.